Ważną „władzą” jest system sądowniczy. Niektórzy mówią – „wymiar sprawiedliwości”. Rzeczywiście. Tyle, że chodzi chyba o ten inny wymiar, zapewne 5, czy, 6, bo na pewno ze sprawiedliwością nie powinien być łączony.
Jak zatem zorganizować „system rozjemczy” – bo chyba jest to najlepsze określenie, przy zachowaniu wartości cywilizacyjnych?
Przede wszystkim – każde zdarzenie podlegające ocenie procedury rozjemczej, powinno być dokonywane w miejscu zaistnienia. Czyli miejsce zaistnienia (bądź oddziaływania) zdarzenia – to właściwe forum na dokonanie tej czynności.
Jest jedynie kwestią istotną, aby usunąć chwilową nadinterpretację emocjonalną. Jednak waga zdarzenia, jego wpływ na relacje społeczne, najbardziej prawidłowo może być oceniona tylko w miejscu, gdzie sporny problem się pojawił.
W tym miejscu powstaje zasadnicze pytanie o rolę prawa w społeczeństwie: czy jest ono narzucone zewnętrznym nakazem, czy też wynika z umowy społecznej leżącej u podstaw ustanowienia wspólnoty kształtującej państwo.
Pierwsze rozwiązanie – to układ totalitarno – niewolniczy. I tylko kwestią czasu jest obejmowanie jego działaniem wszystkich dziedzin życia.
W drugim przypadku – występuje gradacja ważności zdarzeń. Lokalne – winny być rozstrzygane na szczeblu lokalnym. Te mające szersze oddziaływanie – stosownie do swej rangi.
Pozostaje kwestia odpowiedzialności sędziów; powinni odpowiadać za ferowane wyroki przed tymi, którzy prawo stanowią.
Jak jest obecnie – „koń jaki jest, każdy widzi”.
Aby zapewnić transparentność społecznego rozjemstwa – sędziowie powinni być wybierani przez społeczeństwo.
Wybór bezpośredni – powinien mieć miejsce na poziomie Gminy. Sądzę, że każda Gmina powinna mieć swego sędziego – rozjemcę, który rozstrzygałby wszystkie drobne sprawy i konflikty lokalne – stosownie do wagi zdarzenia, lokalnych zwyczajów i poczucia przyzwoitości z uwzględnieniem wpływu na miejscowe relacje.
Zakres tych spraw powinien być zwyczajowy.
Dopiero przy zdarzeniach poważniejszych, wymagających refleksji – sprawy winny być kierowane do instancji wyższych – regionalnych.
Być może w gestii Sądu Gminnego powinny znaleźć się także regulacje praw własności (notariat).
Sędzia – wybierany w sposób bezpośredni, jednak w przypadku większego obciążenia pracą – może organizować biuro – stosownie do potrzeb i możliwości. Utrzymanie sędziego i biura – lokalnymi opłatami.
Państwo zapewnia dostarczanie informacji tematycznych związanych z funkcjonowaniem wyspecjalizowanych agend.
Biuro sędziego, wraz z władzą wykonawczą (Gminy), czuwa nad porządkiem publicznym. Działalność poddawana jest corocznej ocenie referendalnej.
W poprzedniej notce tematycznej zakładałem 2 referenda roczne, gdzie społeczeństwo wypowiadałoby się o najważniejszych sprawach bieżących. Myślę, że jednym z punktów powinna być doroczna ocena działań poszczególnych instytucji publicznych; to nie powinny być wybory, a ocena działalności. Dopiero przy istotnych rozbieżnościach wszczynana byłaby procedura wymiany .
Wyższe instancje sądownicze – sądy okręgowe i centralne winny być organizowane na podobnych zasadach – wybierani ludzie, którzy kształtują instytucje zgodnie z charakterem postawionych zadań.
Prokuratura.
Powinny być wydzielone dwa tory – społeczny i państwowy.
Prokuratorzy pierwszego toru zajmowaliby się analizą zgodności zdarzeń z poczuciem społecznej spójności.
Rola tych drugich – dbanie, w ogólnym zarysie, o spójność państwa.
Prokuratura społeczna – powinna być wybierana i oceniana wg wskazanych zasad.
Państwowa – pochodzić z mianowanie przez czynniki zwierzchnie.
W gestii państwa byłoby tworzenie centralnych służb specjalistycznych.
Komentarze